Zika op Curaçao

Na de Chikungunya epidemie eind 2014/begin 2015, is er begin 2016 weer een nieuw virus naar Curaçao gekomen: Het Zika-virus. Minder erg dan Chikungunya voor volwassenen, maar mogelijk wel gevaarlijk voor ongeboren kinderen. Sowieso niet echt prettig om na je vakantie met een tropisch virus thuis te komen uit Curaçao.

Curaçao: geen verhoogd Zika-risico meer

Eind oktober 2018 heeft de WHO afgekondigd te stoppen met het classificatieschema voor landen waar Zika actief is, omdat in het Caribisch gebied meer dan 12 maanden geen overdracht van het virus is geconstateerd. Daarmee is er nog slechts een zeer klein risico op besmetting. Uiteraard blijft de WHO alert op nieuwe uitbraken en wordt er over de actuele situatie gecommuniceerd via periodieke epidemiologische updates.
bron: Antilliaans Dagblad, 25 oktober 2018

Zika op Curaçao

Op woensdag 20 januari 2016 is voor de eerste keer een Zika-besmetting op Curaçao geconstateerd. In mei 2015 is het Zika-virus geconstateerd in Brazilië, waarna het zich steeds verder heeft verspreid door Zuid-Amerika. Sinds november 2015 zijn meerdere gevallen van Zika geconstateerd in landen dichterbij Curaçao, zoals bv. Suriname, Venezuela en Colombia. Alle regen die doorgaans valt in deze tijd van het jaar werkt in het voordeel van de muggen die de virussen verspreiden: het is relatief eenvoudig voor een mug om een stilstaand plasje water te vinden om eitjes in te leggen. Het is dus ook niet toevallig dat de verspreiding van Zika redelijk in dezelfde periode loopt als bij Chikungunya een jaar geleden: de regentijd.

Wat is Zika-virus?

Zika heeft veel overeenkomsten met de verschijnselen van Dengue en Chikungunya. Maar de verschijnselen zijn milder, en relatief kortdurend. Daarbij scheelt ook dat slechts 20 tot 25% van de besmette personen ook daadwerkelijk één of meer van de ziekteverschijnselen zal vertonen:

• koorts
• onsteking van het slijmvlies in het oog
• tijdelijke gewrichtsklachten, vooral in handen en voeten
• huiduitslag
• Het Zika-virus kent een incubatietijd van 5 tot 7 dagen
• Zika duurt van 2 tot 7 dagen
• Slechts zeer incidenteel zijn er Zika-patiënten overleden. Hierbij was het ook niet 100% zeker dat Zika de doodsoorzaak was. N.B.: Op Curaçao is nog nooit een sterfgeval (in)direct aan Zika gekoppeld.

Zika op Curaçao: update

In het kort een overzicht van wat er in de loop van de tijd aan Zika-nieuws op Curaçao is:

• 20 januari 2016: Het eerste geval van Zika is officieel bevestigd. Waarschijnlijk is het virus sowieso al wat langer op het eiland aanwezig, maar nu dus ook formeel onderkend. Officiële lezing: Deze patiënt heef Zika opgelopen buiten Curaçao.
• 21 januari 2016: Er komen steeds meer signalen dat Zika wellicht toch veel meer gevolgen kan hebben dan tot nu toe gedacht: In Brazilië, Venezuela en El Salvador wordt een link gelegd tussen Zika en een forse stijging aan patiënten met het Guillain-Barré syndroom, een syndroom die leidt tot verlamming. De verlamming is vrijwel altijd tijdelijk, maar dat ’tijdelijk’ kan wel tot enkele jaren duren. Lees hier een (Engelstalige) publicatie van European Centre for Disease Prevention and Control.

…

• 31 januari 2016: Er blijkt veel vraag naar informatie en discussie rond Zika op Curaçao. Vandaar dat NaarCuracao.com samen met zika-virus.blogspot.nl de Facebook-groep ‘Zika Curaçao’ heeft opgezet. Volg deze groep voor alle updates, vragen en discussies rond Zika (op Curaçao).
• 31 januari 2016: De link tussen Zika en Microcefalie (de kleine schedeltjes) wordt flink afgezwakt door de WHO. Dit o.a. omdat Microcefalie alleen in Brazilië explosief gestegen lijkt. Het vermoeden is dat die stijging vooral komt door andere oorzaken, en dat er nog slechts een paar gevallen zijn waarbij met grote zekerheid te stellen is dat Zika de oorzaak is. Nog niet definitief, maar dit lijkt goed nieuws voor Curaçao?

…

• 8 april 2016: Het is een tijdje stil geweest rond Zika op Curaçao. Epidemioloog Izzy Gerstenbluth geeft aan dat het aantal Zika-gevallen op Curaçao eind maart rond de 73 lag, maar dat het ondertussen wel al weer een stuk hoger zal liggen. Lees meer
• 20 april 2016: Steeds meer signalen van zowel toeristen als (Nederlandse) locals dat het gelukkig enorm meevalt met Zika op Curaçao. Sommige toeristen komen na 10 dagen weer thuis en claimen zelfs geen enkele mug gezien te hebben.
  …
• 27 juli 2016: Izzy Gerstenbluth epidemioloog bij GGz Curaçao: “Al wekenlang komen de cijfers niet goed door van de verschillende laboratoria. Ik gok dat er nu zo 300 bevestigde gevallen zijn, maar het is nattevingerwerk. Bovendien ligt het werkelijke aantal waarschijnlijk vijf keer hoger.” Hieronder bevinden zich ook enkele zwangere vrouwen. De kans dat Microcefalie gerelateerd is aan Zika: 1 op 2.000. Lees meer op de website van Caribisch Netwerk.
• Najaar 2016: Steeds meer signalen dat Zika toch wel weer op komt zetten op Curaçao. De overheid ontkent noch bevestigd, wat in de meeste gevallen op Curaçao gezien kan worden als bevestiging, maar men probeert het stil te houden/af te zwakken met het oog op het toerisme.
• Voorjaar 2017: Het is stil rond Zika op Curaçao. Laat dat geen signaal zijn dat Zika er niet meer zou zijn! Zika zal, net als Dengue en Chikungunya, nooit meer volledig verdwijnen van Curaçao, omdat de verspreider van het virus, de gelekoortsmug, zich voorgoed op Curaçao heeft gevestigd en teveel verspreid is om ooit nog uitgeroeid te worden. Maar de verspreiding van het virus is nog maar op kleine schaal. Een groot deel van de lokale bevolking heeft Zika al gehad en daarbij scheelt ook dat bij slechts 1 op de 4 à 5 personen Zika zich uit. Desondanks blijft er altijd een (klein) risico dat je Zika op kunt lopen op Curaçao.
• 25 oktober 2018: Goed nieuws! Curaçao is formeel ‘Zika-vrij’ verklaard door de World Health Organization (WHO)! Omdat er al 12 maanden in het Caribisch gebied (waaronder dus ook Curaçao) geen overdracht van het virus is geconstateerd of op een niet te traceren niveau, heeft de WHO Curaçao besloten te stoppen met de classificatielijst. Uiteraard blijft de WHO alert op een mogelijke nieuwe uitbraak van Zika. Meer info in het Antilliaans Dagblad.

Hoe voorkom je Zika

Je kunt Zika oplopen door een beet van een besmette mug, een Tijgermug. De mug waar je Zika van kunt krijgen (dezelfde mug die ook Chikungunya en Dengue verspreid), is vooral overdag actief. Dat is dus extra vervelend, want dan ben je ook het makkelijkste vatbaar als je vanwege de tropische temperaturen in dunne en korte zomerse kleding loopt. Helaas is er nog geen vaccin, pilletje of smeerseltje om Zika 100% te voorkomen. De adviezen om de kans op een besmetting met het Zika-virus zo klein mogelijk te maken:

• Draag bedekkende kleding. Niet leuk bij 30+ graden, maar wel noodzakelijk om niet geprikt te worden.
• De mug prikt vaak laag bij de grond, dus let vooral op dichte schoenen en sokken.
• Smeer DEET! Let op dat de DEET minimaal 40% is (niet geschikt voor kinderen onder 13 jr. en zwangere vrouwen)
• Blijf uit de buurt van plekken met stilstaand water, bij uitstek dé plek waar muggen hun eitjes leggen en waar dus relatief veel muggen zijn. Check ook de omgeving van je appartement of vakantiehuisje. Probeer te voorkomen dat er in plantenpotjes, emmers, etc., plasjes water komen te liggen na een regenbui.
• Ook al prikt de Tijgermug vooral overdag, neem ook je maatregelen voor de slaapkamer: slaap onder een klamboe n/of met de airco aan. Let op: het gebruik van een airco is vrij duur op Curaçao, dus laat uit gemak niet de hele dag de airco draaien.
• Op Curaçao kun je bij vrijwel elke mini-market spullen kopen om de muggen weg te jagen. Effectief is het ‘muggen-racket‘, een klein tennisracket met stroom op de draden om de muggen te doden. Wil je iets kopen om je lichaam mee in te smeren, dan is OFF erg goed spul. Bij voorkeur de oranje bus nemen. Pas wel op: OFF is giftig spul, dus niet onbeperkt gebruiken en niet opspuiten bij kleine kinderen of babies.Let op: De eerste signalen komen door dat OFF en andere anti-muggen middeltjes met DEET op Curaçao opraken. ADVIES: Neem DEET mee vanuit Nederland! Koop je toch DEET op Curaçao, let dan goed op de houdbaarheidsdatum (als die er op staat)
• Er zijn slechts enkele gevallen bekend waarbij Zika via seksueel contact is overgebracht van mens tot mens. Het zijn uitzonderingen, maar er lijkt dus wel een besmetting tussen mensen onderling mogelijk.

Mijd de mug!

Probeer zoveel mogelijk (contact met) muggen te vermijden. Zika (en ook Dengue en Chikungunya) wordt verspreid door de gelekoortsmug of denguemug (‘Aedes aegypti’ is de Latijnse naam) en deze mug zal nooit meer van Curaçao verdwijnen. Extra uitdaging hierbij is dat de blanke toeristen voor de muggen interessanter zijn vanwege de dunnere huid. Waar moet je aan denken om het contact met muggen zoveel mogelijk te beperken:

DEET smeren

Het is zeker raadzaam om de hele dag door DEET te smeren. Al let je nog zo goed op, je kunt onmogelijk alle muggen in je omgeving in de gaten houden. Dus als je je niet insmeert, ben je geprikt voor je het weet.

Slaap onder een klamboe

Ook al zijn de Tijgermuggen vooral overdag actief, uiteraard kunnen ze ook ’s avonds prikken. Zorg voor een klamboe in de slaapkamer!

Gevolgen van Zika

In tegenstelling tot Chikungunya, zul je aan Zika geen langlopende problemen overhouden. Na een dag of 7 is de ziekte voorbij. Je moet dan mogelijk nog wel wat aansterken, maar in principe ben je dan weer o.k. Zika kan wel serieuze gevolgen hebben bij zwangere vrouwen.

Zika en zwangere vrouwen

Eind december 2015 wordt officieel door de Braziliaanse gezondheidsinstanties geadviseerd plannen om zwanger te worden even uit te stellen vanwege de Zika-uitbraak in Brazilië. Als vrouwen tijdens hun zwangerschap het Zika-virus oplopen, kan dit gevolgen hebben voor de baby. Mogelijk worden de hersenen onvoldoende ontwikkeld met kans op een verstandelijke handicap. Ter indicatie: In 2014 waren in Brazilië 147 baby’s met deze aandoening geboren, in 2015 is dit bijna 2.500 keer gebeurd. Er wordt nog onderzocht of deze enorme stijging te wijten is aan Zika, maar dat lijkt voorlopig wel het geval. (bron: CNN). Op 28 januari geeft de WHO nog maar eens aan dat de relatie tussen Zika en de problemen met ongeboren kinderen nog steeds niet wetenschappelijk is aangetoond, maar dat het wel heel erg voor de hand ligt.

We doen hier verder geen uitspraken of je wel of niet als zwangere vrouw naar een Zika-gebied af kunt reizen. Maar aangezien het er wel heel erg op lijkt dat er een verband is, is ons advies om het risico niet op te zoeken en de Zika-gebieden even niet te bezoeken als je zwanger bent.

Zwanger? Geen DEET!

Let op: Als je zwanger bent, is het gevaarlijk om DEET te gebruiken. Zwangere vrouwen en kleine kinderen wordt geadviseerd om citriodiol te gebruiken.
> Citriodiol bestellen

Zika of vaccin?

Ongeveer gelijktijdig met deze adviezen voor zwangere vrouwen om vanwege Zika niet af te reizen Zuid-Amerika/Caribbean, gaat ook het verhaal rond dat de problemen met de ongeboren kinderen en Zika niet door het Zika-virus komt, maar juist door een bepaald vaccin, een variant van een DKTP-prik die in Zuid-Amerika gegeven wordt. Deze theorie zou o.a. onderbouwd worden omdat er vooral kinderen met kleine schedeltjes geboren zouden worden in het deel van Brazilië waar deze prik gegeven wordt.

Vakantie Curaçao boeken?

Wat is nu wijsheid, moet je nu wel of niet al je vakantie naar Curaçao gaan boeken voor komende zomer? Liefst zou je langer willen wachten om te bekijken wat er allemaal gebeurd rond Zika op Curaçao, maar aan de andere kant wil je zo snel mogelijk boeken voordat de beste accommodaties volgeboekt zijn. Zowel TUI als Corendon hebben hier een oplossing voor, ze geven Omboekgarantie: Tot 10 weken (TUI) of 8 weken (Corendon) voor vertrek kun je je vakantie nog kosteloos omboeken naar een andere bestemming. Dus nu boeken voor het te laat is, en mocht je je tegen die tijd niet helemaal happy meer voelen bij de bestemming, dan kun je altijd nog ergens anders heen.
> Bekijk de zonvakanties van TUI
> Bekijk de vroegboekkorting van Corendon

Negatief reisadvies?

Er is geen officieel negatief reisadvies afgegeven in Nederland m.b.t. Zika op Curaçao. Daardoor zijn reisorganisaties niet verplicht om je reis naar een Zika-land te annuleren, ook niet voor zwangere vrouwen. Wel heeft KLM aangegeven dat ze ‘van geval tot geval’ zullen bekijken of annuleren of omboeken uit coulance mogelijk is.

Zika-preventie

Het lijkt er tot nu toe op dat de overheid van Curaçao door de ervaringen rond Chikungunya wel wat geleerd heeft en is men nu al bezig met een grote schoonmaakactie op het eiland op allerlei muggenbroedplaatsen te voorkomen of te vernietigen. Er is controle in de woonwijken, maar ook bij maatschappelijke gebouwen als het ziekenhuis of de scholen.

Rol van de Overheid bij preventie

Bij de Chikungunya-epidemie vorige winter werd er in het begin vrij laks gereageerd op de eerste signalen dat Chikungunya op Curaçao geconstateerd was. De situatie werd in het begin gebagatelliseerd en er waren weinig tot geen preventie-mogelijkheden. Het resultaat is dat er -indicatief- zo’n 20.000 mensen op Curaçao besmet zijn geraakt en een deel daar ondervindt nu nog de naweeën van Chikungunya.

Analytisch Diagnotisch Centrum

Naast de schoonmaakactie is er een multidisciplinair team aangesteld dat zich bezig houdt met de bestrijding van Zika. Het Analytisch Diagnostisch Centrum is bezig met een proces om mogelijke Zika-gevallen op Curaçao te kunnen testen. Op dit moment is dat nog niet mogelijk, mogelijke besmettingen moeten getest worden in Nederland.*
*bron: amigoe.com 15-dec-2015

Eigen verantwoordelijkheid

Daarnaast geeft de overheid op Curaçao ook aan dat er zeker ook een verantwoordelijkheid ligt bij de bevolking van Curaçao zelf. Houd je omgeving schoon, zowel thuis, op het werk en in de vrije natuur. Daarmee kan iedereen meehelpen om het aantal broedplaatsen zo laag mogelijk te houden. Men is zelfs verplicht mogelijke broedplaatsen voor muggen op te ruimen op privé- en bedrijfsterreinen. Doet men dit niet, dan riskeert men een boete van NAF 500,- (NAF 1.000,- voor bedrijven).

Meer over Zika?

Wil je meer (achtergrond) informatie over Zika in het algemeen, en op de hoogte blijven over de situatie in de diverse landen waar het Zika-probleem speelt of mogelijk gaat spelen, dan kan ik je het Zika-virus blog aanraden. Dagelijkse updates en verwijzingen naar allerlei nieuwsbronnen in binnen- en buitenland die waardevolle informatie kunnen geven als je een reis naar de door Zika getroffen gebieden overweegt of al gepland hebt.

Disclaimer

Deze pagina is o.a. tot stand gekomen met informatie van Dagblad De West, Wikipedia, het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering, het blog Zika Virus in het Caraïbisch Gebied en actuele berichten in de media. De informatie op deze pagina is geen wetenschappelijk onderbouwd medisch advies, en is vooral bedoeld om een algemeen beeld te geven van de actuele situatie m.b.t. Zika op Curaçao. Bij twijfel of vragen altijd contact opnemen met je huisarts. NaarCuracao.com is niet aansprakelijk te stellen voor de gevolgen van actie die wel of juist niet is ondernomen na het lezen van de informatie op deze pagina.